Jąkanie to zaburzenie mowy, które dotyka wielu osób na całym świecie. Może występować w różnym wieku, a jego przyczyny są złożone, obejmujące zarówno czynniki neurologiczne, jak i psychospołeczne. W terapii jąkania stosuje się wiele metod, a jedną z nich jest Metoda Padovan, opracowana przez brazylijską logopedkę i terapeutkę, dr. Lúcię Padovan. W publikacji zostaną omówione zasady, techniki oraz skuteczność tej metody w terapii jąkania.

Historia Metody Padovan

Metoda Padovan została opracowana w latach 70. XX wieku w Brazylii, przez Beatriz Padovan, nauczycielkę szkolną, która później została logopedą. Wszystko zaczęło się od obserwacji uczniów w środowisku szkolnym, u których zdiagnozowano dysleksję. Beatriz zauważa, że ​​niektórym dzieciom nie udaje się osiągnąć zadowalających postępów pomimo dostosowań edukacyjnych i specjalnego wsparcia logopedycznego.

Potem nastąpiło 20 lat badań, wdrażania, dostosowywania i szkolenia pierwszych specjalistów w zakresie stosowania techniki reorganizacji neurofunkcjonalnej (NFR).

Aby sformalizować swoją metodę, Beatriz Padovan odwołuje się do prac Rudolfa Steinera na temat triady „Chodzenie – Mówienie – Myślenie” oraz do badań Temple’a Faya na temat organizacji i plastyczności neurologicznej rozwoju dziecka. Na tej podstawie tworzy metodę i ćwiczenia bazujące na możliwości pobudzania ośrodkowego układu nerwowego do regeneracji i rozwoju, poprzez angażowanie przede wszystkim sfery ruchowej.

Beatriz Padovan, inspirując się teorią neuroplastyczności i integracji sensorycznej, stworzyła program terapeutyczny, który skupia się na korygowaniu wzorców ruchowych oraz usprawnieniu funkcji neurologicznych. W swojej pracy Padovan zauważyła, że wiele problemów z mową, w tym jąkanie, wynika z zaburzeń w integracji sensorycznej oraz niewłaściwego rozwoju motorycznego.

Zasady Metody Padovan

W metodzie Padovan wyróżnić można kilka kluczowych zasadach:     

  1. Neuroplastyczność - zasada zakłada, że mózg ma zdolność do przekształcania się i adaptacji, co oznacza, że można poprawić funkcje mowy poprzez odpowiednie ćwiczenia i stymulację.      
  2. Integracja sensoryczna - terapeuci stosują różnorodne techniki, które mają na celu poprawę integracji sensorycznej, co wpływa na lepsze funkcjonowanie języka i mowy.      
  3. Rozwój motoryczny - zasada kładzie duży nacisk na rozwój motoryki dużej i małej, co jest kluczowe dla prawidłowego artykułowania dźwięków.      
  4. Holistyczne podejście - terapia nie koncentruje się tylko na problemie jąkania, ale uwzględnia całego pacjenta, jego emocje i otoczenie.

W metodzie Padovan wszystko zaczyna się od ruchu co pozwala nam podążać tą samą ścieżką nerwową w ciele, od stóp do głowy.

Metoda opiera się na zasadzie, że niezależnie od przyczyny i patologii, na którą cierpi dziecko, jeśli jakiś etap jego rozwoju nie przebiega prawidłowo, to cały układ nerwowy odczuwa tego negatywne skutki.

W związku z tym wskazane jest jego reorganizacja, która umożliwi dalszy rozwój upośledzonych funkcji neurologicznych.

Metoda Padovan traktuje rozwój dziecka jako całość, w której wszystkie funkcje są ze sobą powiązane, zwłaszcza sfera motoryczna, sensoryczna i językowa.

Jedną z podstawowych zasad jest powtarzanie. Uważa się, że aby mózg dziecka mógł zintegrować wszystkie informacje (nie tylko motoryczne, ale i poznawcze) związane z ruchem, należy go powtarzać wielokrotnie. W ten sposób szczegółowo wytrenujemy wzorzec ruchowy uznawany za brakujący w rozwoju dziecka, aby umożliwić mu dalszy rozwój w oparciu o tę „naprawioną” podstawę.

Powtarzanie ruchów stanowi część regularności sesji. Konieczne jest zatem, aby terapeuta umawiał wizyty niezwykle regularnie, tak aby nie stracić korzyści płynących z sesji i zapewnić dziecku dynamiczny rozwój.

Techniki stosowane w Metodzie Padovan

W terapii jąkania według Metody Padovan stosuje się różnorodne techniki, które mają na celu wzmocnienie zdolności komunikacyjnych pacjenta. Oto niektóre z nich:     

  1. Ćwiczenia ruchowe - Pacjenci wykonują różnorodne ćwiczenia, które mają na celu usprawnienie motoryki oraz koordynacji ruchowej. Przykładem mogą być ćwiczenia oddechowe, które pomagają w kontroli oddechu podczas mówienia.     
  2. Stymulacja sensoryczna - Użycie różnych bodźców sensorycznych, takich jak dotyk, dźwięk, czy wzrok, ma na celu poprawę integracji sensorycznej. Terapeuci mogą stosować różne materiały, na przykład piłki, chusty, czy instrumenty muzyczne.     
  3. Techniki relaksacyjne - Wprowadzenie technik relaksacyjnych, takich jak medytacja czy ćwiczenia oddechowe, pomaga pacjentom w redukcji stresu, który często towarzyszy jąkaniu.     
  4. Praca z mową - W terapii kładzie się akcent na prawidłowe artykułowanie dźwięków oraz intonację. Terapeuci mogą pracować nad melodią i rytmem mowy, co jest szczególnie ważne w kontekście jąkania.

Efektywność Metody Padovan

Badania nad efektywnością Metody Padovan w terapii jąkania są ograniczone, jednak wiele przypadków klinicznych wskazuje na pozytywne efekty zastosowania tej metody. Zwiększenie płynności mowy, poprawa pewności siebie oraz lepsza kontrola emocji – to tylko niektóre z korzyści, jakie mogą osiągnąć pacjenci. Warto jednak zaznaczyć, że efektywność terapii zależy od indywidualnych predyspozycji pacjenta oraz od zaangażowania w proces terapeutyczny.

Wnioski

Metoda Padovan jest innowacyjnym podejściem do terapii jąkania, która łączy w sobie zasady neuroplastyczności, integracji sensorycznej oraz holistycznego podejścia do pacjenta. Choć badania naukowe w tej dziedzinie są wciąż niewystarczające, praktyka kliniczna pokazuje, że wiele osób zyskuje na terapii. Warto, aby osoby zmagające się z jąkaniem rozważyły tę metodę jako jedną z opcji leczenia.

Bibliografia

    1. Padovan L. (1999). Método Padovan: A Reabilitação da Comunicação. São Paulo: Casa do Psicólogo.    
    • Basso M. M., & Ferreira, J. D. (2010). A terapia da fala e a metodologia Padovan. Revista Brasileira de Terapia da Fala, 4(1), s. 23–30.     
    • Błajet M., & Stępień, A. (2017). Neuroplastyczność mózgu a terapia jąkania. Logopedia, 9(2), s. 45–58.     
    • Kaczmarek M. (2018). Integracja sensoryczna w terapii jąkania. Terapia Mowy, 2(1), s. 12–20.
    • Souvernin-Cotting B (2010), La méthode Padovan ou méthode de réorganisation neuro-fonctionnelle, Revue de l'APAPS,‎ 10.10.2010, s. 08–10.